8. Sınıf DNA Çalışma Kağıdı

 

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle tamamlayınız.

(Sitoplazma- gen- şeker sayısı- kromozom- şeker- organik baz- DNA- hidrojen bağları- çift sarmal- Timin- eşit- nükleotid- gen- çekirdek)

 

1.     Aynı türün sağlıklı bireylerinde ………………………..sayısı sabittir.

2.     Çekirdeği olmayan bakterilerde, kalıtım maddesi ……………………da dağınık halde bulunur.

3.     Kan grubu, saç şekli gibi kalıtsal özelliklerimiz atalarımızdan bizlere ……………..yoluyla aktarılır.

4.     Bir nükleotidde fosfat sayısı, ……………………………..ve toplam nükleotid sayısı birbirine eşittir.

5.     Nükleotidler yapılarındaki ………………………………göre isim alırlar.

6.     Hücrede yaşamsal faaliyetleri yöneten molekül ……………………….’dır.

7.     Nükleotidlerin yapısındaki organik bazlar birbirlerine ………………………………….ile bağlıdır.

8.     DNA’nın yangın merdivenine benzeyen yapısına ………………………………..yapı denir.

9.     Adenin, Guanin, Sitozin ve ………………..olmak üzere dört çeşit nükleotid vardır.

10.                       Bir DNA molekülünde Adenin  ile Guanin sayısının toplamı, Timin ve Sitozin sayısının toplamına ………………tir.

11.                       DNA’nın yapı birimine …………………, görev birimine ise …………..adı verilir.

12.                       DNA’nın tek zinciri oluşurken, bir nükleoitidin fosfatı ile diğer nükleotidin ………………birbirine bağlanır.

13.                       DNA eşlenmesinde sitoplazmadan …………………. giren nükleotidler yeni zincirleri oluşturmaktadır.

 

 

 

Aşağıdaki ifadeleri doğru ya da yanlış olma durumlarına göre ilgili seçeneği işaretleyiniz.

 

İFADELER	D	Y
1.       Kromozom sayısı canlı gelişmişliği ile ters orantılıdır.
2.       DNA eşlenmesi sırasında oluşan nükleotid hatalarından hiçbiri onarılamaz.
3.       DNA tek zincirli sarmal yapıdadır.
4.       Adenin organik bazının yapısında, şeker, fosfat ve Adenin nükleotidi bulunur.
5.       DNA molekülünde Adenin nükleoitidi karşısına Timin, Guanin nükleotidi karşısına Sitozin nükleotidi yerleşmektedir.
6.       DNA eşlenmesi sonucu oluşan DNA molekülleri kesinlikle birbirinin aynısıdır.
7.       DNA eşlenmesi sırasında kullanılmak üzere çekirdekten sitoplazma içerisine nükleotidler girer.
8.       Bir DNA molekülündeki fosfat sayısının şeker sayısına oranı, Adenin sayısının Timin sayısına oranına eşittir.
9.       DNA’nın görev birimleri nükleotidlerdir.
10.   Farklı canlı türlerinin kromozom sayıları eşit olabilir.
11.   DNA, kromozomların protein kılıfla kaplanması sonucu oluşmaktadır.
12.   Her nükleotidin yapısında mutlaka fosfat ve şeker bulunmalıdır.
13.   DNA eşlenmesinde eski zincirlerin karşısına iki yeni zincir oluşturulmaktadır.
14.   DNA eşlenmesi sırasında çekirdekteki nükleotid miktarı zamanla azalmaktadır.
15.   Genetik yapıların en karmaşığı kromozomlar iken, en basit yapıda olanı genlerdir.

 

                                                                                                      Aysel UYSAL KÖSE

5.Sınıf Ay'ın Evreleri Bulmacası

 

Soldan Sağa:

1. Ay'ın Dünya ile Güneş arasına girdiği zaman yaşanan evredir.

5. Ay'ın evrelerinin gerçekleşmesine neden olan hareket türüdür.

7. Ay'ın tamamen parlak göründüğü evredir.

8. Dolunay ile son dördün arasında yaşanan ara evrenin adıdır. 

Yukarıdan Aşağıya:

1. Gün olarak her ana evrenin arasında geçen süredir.

2. Dünya'dan bakıldığında Ay'ın sağ yarısının aydınlık olarak göründüğü evredir.

3. Yeniay ile ilk dördün arasında yaşanan ara evrenin adıdır.

4. Dünya'dan bakıldığında ters D şeklinde gözlenen Ay evresidir.

6. Hilal ile şişkin ay evrelerine verilen isimdir.

                                                                                            Aysel UYSAL KÖSE

Pdf Hali İçin: https://drive.google.com/file/d/1t8QwNnPE9-AhFh5AqFZ5qteMHDra1Gkd/view?usp=sharing

7.Sınıf Hücre ve Organelleri

 

HÜCRE

Canlıların en küçük yapı birimine hücre denir.

Tüm canlılar hücrelerden oluşmuştur.

Hücre üç ana kısımdan oluşur. Bunlar hücre zarı, sitoplazma ve çekirdektir.

 

HÜZCRE ZARI

1.   Esnek- Canlı

2.   Seçici- Geçirgen

3.   Saydamdır.

 

Görevleri:

ü Hücreye şekil vermek,

ü Hücreyi dış etkilerden korumak,

ü Madde giriş-çıkışını kontrol etmek,

ü Hücredeki yapıları bir arada tutarak dağılmalarını engellemektir.

** Hücrenin bütünlüğünü sağlamaktır.

 

 

 

ÇEKİRDEK

 

ü Kapsadığı kalıtsal madde(DNA)'dan dolayı hücrenin yönetim ve kalıtım merkezidir.

ü Çekirdeği olmayan hücrelerde kalıtsal madde sitoplazmada dağınık halde bulunur.

** Bakteriler, Mavi-Yeşil Alglerde çekirdek yoktur.

SİTOPLAZMA

 

 

ü Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran sıvı kısımdır.

ü Saydam, yoğun ve akıcıdır.

ü Hücredeki yaşamsal olayların gerçekleştiği alandır.

ü Yapısının büyük bir kısmını su oluşturur. Ayrıca yapısında besinler, mineraller, vitaminler bulunur.

 

 

ORGANALLER VE GÖREVLERİ

v Sitoplazmada yaşamsal olayları gerçekleştiren yapılara organel denir.

 

 

MİTOKONDRİ

ü Hücre için gerekli enerjiyi üretir.

ü Kas, sinir ve karaciğer hücreleri gibi enerji ihtiyacı fazla olan hücrelerde çok bulunur.

ü Enerji üretimi tüm canlılarda ortaktır.

 

Mitokondri = Oksijenli Solunum = Enerji

 

  

ENDOPLAZMİK RETİKULUM

ü Hücre zarı ile çekirdek arasında ince kanalcıklardan oluşur.

ü Hücre içi madde iletimini sağlar.

 

LİZOZOM

ü Hücre içi sindirimi sağlar.

ü Aynı zamanda yaşlanmış ve yıpranmış hücrelerin kendi kendisini sindirerek yok etmesini sağlar.

ü Kendi kendini de sindirebildiği için ‘intihar kesecikleri’ diye de bilinir.

**  Hayvan hücreleri ve ilkel bitkilerde    

       bulunur.

 

GOLGİ CİSİMCİĞİ

 

Hücrede salgı maddelerinin üretilmesini, paketlenmesini ve salgılanmasını sağlar.

 

v  Ter, gözyaşı, süt, balözü, koku, mukus gibi     salgıları üretir.

 

SENTRİYOL

ü Sadece hayvan hücrelerinde bulunur.

ü Hücre bölünmesinde görev alır.

 

KOFUL

 

ü Hücredeki besin, atık maddelerin ve fazla suyun depolanmasını sağlar.

ü Bitki hücrelerindeki kofullar büyük ve az sayıdayken, hayvan hücrelerinde küçük ve çok sayıdadır.

 

 

KLOROPLAST

 

ü Sadece bitkilerde bulunur.

ü Hücreye yeşil renk verir.

ü Fotosentezle besin ve oksijen üretilmesini sağlar.

 

Kloroplast = Fotosentez = Besin + Oksijen

 

v Bitkilerin yeşil olmayan kısımlarında kloroplast bulunmaz. Örneğin: Bitki köklerinde, çiçeklerin taç yapraklarında, ağacın gövdesinde, domates meyvesinde kloroplast bulunmaz.

RİBOZOM

ü Protein sentezler,

ü En küçük organeldir.

ü Tüm hücrelerde bulunur.

 

HÜCRE DUVARI

 

ü Bakteri, mantar ve bitkilerde bulunur.

ü Selülozdan yapılmıştır.

ü Cansız ve tam geçirgendir.

ü Esnek değildir.

ü Hücreye diklik ve direnç sağlar.

ü Hücreyi korur, şekil verir.

ü Hayvan hücrelerinde bulunmaz.

 

  

Hücre Zarı İle Hücre Duvarı Arasındaki Farklar

 

Hücre Zarı	Hücre Duvarı
*Canlı *Esnek *Seçici Geçirgen *Tüm hücrelerde    bulunur.	*Cansız *Esnek değil *Tam Geçirgen *Bitkilerde bulunur, hayvanlarda bulunmaz.

 

 

Çekirdekte bulunan kalıtım maddeleri ise şu şekildedir:

 

KROMOZOM

Hücre çekirdeğindeki ipliksi yapılara kromozom denir.

ü Kromozomlar canlıların kalıtsal özelliklerini taşır. (Ten rengi, göz rengi, saç, boy)

ü Her canlı türünün kendine özgü kromozom sayısı vardır.

ü Kromozomlar DNA ve protein kılıftan oluşur.

ü Kromozom sayıları canlıdan canlıya farklı olabileceği gibi aynıda olabilir.

 

TÜR	Kromozom Sayısı
Solucan Bezelye Şenpaze Sirke Sineği İnsan Moli Balığı	2 14 48 8 46 46

 ü Kromozom sayısı ile gelişmişlik arasında bir bağ yoktur.

ü Kromozom sayısı ile vücut büyüklüğü arasında bir ilişki yoktur.

 

 DNA (Deoksiribo Nükleik Asit)

ü Yönetici moleküldür.

ü Çift zincirlidir.

ü Sarmal yapıdadır.

ü Yaşamsal faaliyetleri kontrol eder.

 

 

 

GEN

ü  DNA'nın görev birimidir.

ü  Biyolojik şifrelerdir.

(göz rengi, saç rengi, cinsiyet, kan grubu)

 

 NÜKLEOTİD

DNA’yı oluşturan en küçük yapı birimleridir.

  

Bu genetik yapıların karmaşıktan basite doğru sıralaması

Kromozom- DNA- Gen ve Nükleotiddir.

 

   BİTKİ HÜCRESİ VE HAYVAN HÜCRESİ ARASINDAKİ FARKLAR

 

Bitki Hücresi	Hayvan Hücresi
§ Kloroplast vardır. § Sentriyoller bulunmaz. § Kofullar büyük ve az sayıdadır. § Hücre duvarı (çeperi) vardır. § Köşeli bir yapıya sahiptir.	§ Kloroplast yoktur. § Sentriyoller bulunur. § Kofullar küçük ve az sayıdadır. § Hücre duvarı (çeperi) yoktur. § Yuvarlak bir yapıya sahiptir.

 

 

İLKEL HÜCRELER

-Çekirdeği yoktur.

-Kalıtım maddesi, sitoplazmada dağınık halde    

  bulunur.

Örnek: Bakteri, Mavi-Yeşil Algler

 

 

GELİŞMİŞ HÜCRELER

 

-Çekirdekleri vardır.

-Kalıtsal madde çekirdekte bulunur.

Örnek: Amip,Öglena, Paramesyum, Bitki, Hayvan, Mantar hücreleri

 

 

 

 

 GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE HÜCRE

Hücre ile ilgili çalışmalar 16. yüzyılın sonlarında mikroskobun gelişmesi ile başlamıştır.

Zacharyas: İlk mikroskobu keşfetmiş, en basit mikroskop kabul edilir.

Robert Hooke: Hücreyi keşfetmiştir. Şişe mantarından aldığı kesiti mikroskopta inceleyerek oda şeklinde yapılar keşfetmiştir. Buna hücre adını verdi.

Antonie  Van Leewenhoek: Canlı hücreleri gözlemleyen ilk bilim insanı

Robert Brown: Çekirdeği keşfetti.

Matthias Schleiden: Bitkilerin hücrelerden oluştuğunu belirtti.

Theoder Schwann: Hayvanların hücrelerden oluştuğunu ve yapısında çekirdek olduğunu belirtti.

Rudolf Wirkow: Hücre teorisine yeni maddeler ekleyerek son şeklini verdi.

Ernst Abbe ve Carl Zeiss: İlk modern mikroskobu yaptılar.

 

 Hücreden Organizmaya

Hücre Canlıların en küçük yapı birimine denir.

ò

Doku Aynı görevi yapmak üzere benzer yapıdaki hücrelerin bir araya gelerek oluşturdukları yapıya doku denir. Örnek: Kas doku, Kan doku

ò

Organ Birlikte çalışan dokular bir araya gelerek organları oluşturur. Örnek: Dalak, Karaciğer, Kalp

ò

Sistem Birlikte çalışan organlar bir araya gelerek sistemleri oluştururlar. Örnek: Sindirim sistemi, Dolaşım sistemi, Boşaltım sistemi

ò

Organizma Sistemler bir araya gelerek organizmayı oluşturur. Örnek: İnsan, Akasya Ağacı, Aslan