Isı ve sıcaklık birbirinden farklı iki kavramlardır. Isı bir çeşit enerji olup, temas halinde olan iki madde arasında alınıp verilmektedir. Sıcaklık ise bu alış veriş sonucunda değişen değerdir.
Isı birimleri, enerji birimleri olan kalori ve joule iken, sıcaklık birimi celcius derecedir. Isı kalorimetre kabı ile hesaplanabilir. Sıcaklık ise termometreler ile ölçülebilir. Isı madde miktarına bağlı iken, sıcaklık madde miktarından bağımsız bir değerdir.
|
ISI |
SICAKLIK |
|
İki madde arasında alınan verilen enerjidir. |
Isı alışverişi sonucu değişen değerdir. |
|
Kalorimetre kabı ile hesaplanır. |
Termometre ile ölçülür. |
|
Birimi kalori ya da jouledir. |
Birimi °C(celcius derece)dir. |
|
Madde miktarına bağlıdır. |
Madde miktarına bağlı değildir. |
Isı ve sıcaklık ifadelerinin kullanımına birkaç örnek verecek olursak;
*Elime buz aldığımda, buz elimden ısı alıdı ve eridi.
*Saf suyun kaynama sıcaklığı 100 derecedir.
*Hasta olunca vücut sıcaklığımız artar.
*Kalorifer odaya ısı verirken, odanın sıcaklığı arttı.
Birbirine temas eden sıcaklıkları farklı iki madde arasında ısı alışverişi gerçekleşir. Isı akışı sıcak olan maddeden soğuk olan maddeye doğrudur. Sıcaklıkları aynı olan maddeler arasında ısı alışverişi gerçekleşmez. Isı alışverişi tamamlandığında son sıcaklıklar eşit olur. Yani sıcaklıklar eşitleninceye kadar ısı alışverişi devam eder.
Örnek: İlk sıcaklıkları 25°C ve 35°C olan iki madde arasındaki ısı alışverişi tamamlandığında, maddelerin son sıcaklık değerleri kaç olur?
🧭 🧭
25°C 35°C
Bu iki cisim arasında ısı alışverişi gerçekleştiğinde, 35°C sıcaklıktaki madde ısı verirken. diğer madde ısı alır. Son sıcaklık ise;
25+35/2
=60/2
=30 °C olur.
Örnek: İlk sıcaklıkları 45°C ve -9°C olan iki madde arasındaki ısı alışverişi tamamlandığında, maddelerin son sıcaklık değerleri kaç olur?
45+(-9)/2
= 36/2
=18 °C olur.
Örnek: İlk sıcaklıkları 55°C ve 19°C olan iki madde arasındaki ısı alışverişi tamamlandığında, maddelerin son sıcaklık değerleri kaç olur?
55°C 19°C
55+19/2
=74/2
=37 °C olur
Isı akışı sıcak olan maddeden soğuk olan maddeye yani, 55°C olan maddeden 19°C olan maddeye doğrudur.
NOT:
🧭 🧭
40°C 40°C Şekildeki iki madde arasında ısı alışverişi olmaz. Çünkü bu iki maddenin sıcaklıkları birbirine eşit.
Örnek: İlk sıcaklığı bilinmeyen K maddesi, sıcaklığı 20°C olan başka bir madde ile ısı alışverişinde bulunmaktadır. Isı alışverişi tamamlandığında, son sıcaklıkları 15°C olduğuna göre, K maddesinin ilk sıcaklığı kaç °C'dir?
Son sıcaklık 15°C ise,
20+K/2
=15 ise
K= 10°C
Aysel UYSAL KÖSE
