Birim hacimdeki madde miktarına yoğunluk(özkütle) adı verilir. Yoğunluk saf maddeler için ayırt edici bir özelliktir. 'd' harfi ile gösterilir.
d:m/V formülü ile hesaplanır.
m:kütle V:hacim
Kütle birimi gram ya da kilogram alınırken, hacim birimleri cm³ ya da m³ olabilir.
Yoğunluk birimleri gr/cm³ ya da kg/m³ olabilir.
Kütle eşit kollu terazi ile ölçülürken, hacim dereceli silindir ile ölçülür. Şekli düzgün olan cisimlerin hacimleri formül ile hesaplanır. Şekli düzgün olmayan cisimler yoğunluğu 1gr/cm³ olan su dolu dereceli silindirin içine atılır. Su seviyesindeki yükselme cismin hacmini verir. Kütlesi de belirlenince, kütle hacim oranından yoğunluğu hesaplanır.
ÖRNEK: Dereceli silindirde 240cm³ su bulunmakta ve içerisine yoğunluğu bilinmeyen bir taş bırakılmaktadır. Su seviyesi 255cm³ e yükselmektedir. 30 gram olan taşın yoğunluğunu bulalım.
Kütle:30gr
255-240:15cm³ taşın hacmi
Yoğunluk: Kütle/Hacim
30/15
:2 gr/cm³
**Eşit hacimli iki maddeden, kütlesi büyük olanın yoğunluğu diğerinden daha büyüktür. Yani kütle ile yoğunluk doğru orantılıdır.
**Eşit kütleli iki maddeden ise, hacmi büyük olanın yoğunluğu diğerinden daha küçüktür. Çünkü hacim ile yoğunluk ters orantılıdır.
*Bir cisim içine bırakıldığı sıvıdan daha yoğun ise, o cisim sıvı içinde batar. Yoğunluğu sıvının yoğunluğundan küçük ise yüzer. Su içerisine yoğunluğu 3gr/cm³ olan K cismi ve yoğunluğu 0,5gr/cm³ olan L cismi bırakıldığında, sudan yoğun olan K cismi batarken, L cismi suda yüzecektir.
Birbiri içinde çözünmeyen farklı sıvılar bir beherde ince çizgilerle ayrılacak şekilde sıralanır. Yoğunluğu en fazla olan en altta kalırken, yukarıya doğru yoğunlukları azalır. En üstte yoğunluğu en az olan sıvı yer alır.
ÖRNEK: Yoğunlukları aşağıdaki gibi verilen farklı sıvılar bir behere bırakıldıklarında, sıvıların beherde diziliş şekilleri nasıl olmalıdır?
A:2,5gr/cm³
B: 3gr/cm³
C:0,5gr/cm³
D: 1,5gr/cm³
Yoğunluğu en fazla olan en altta, en az olan ise en üstte kalmalıdır.
