Hayatsal faaliyetler sonucu meydana gelen, vücudumuz için zararlı olan atıkların vücut dışına atılmasına boşaltım adı verilir.
Boşaltımda görevli temel yapı ve organlar böbrek, üreter, idrar kesesi ve üretradır.
1.Böbrekler: Bel omurlarımızın yanında sağda ve solda olmak üzere sağlıklı bir insanda bir çift olup, şekli kuru fasulye tanesine benzemektedir. Kanı süzerek idrar oluşmasını sağlar.
2.Üreterler(idrar boruları): Böbreklerden çıkan idrarı idrar kesesine taşımakla görevlidirler.
3.İdrar Kesesi(torbası) (mesane): İdrarın bir süre bekletildiği esnek organdır. Yeteri kadar dolduğunda uyarı verir.
4.Üretra(idrar kanalı): İdrarın vücut dışına atıldığı yapıdır.
Böreklere kan böbrek atardamarı ile getirilir. Böbrek atardamarı oksijen bakımından zengin olup böbreği beslemek için gelir. Ancak içinde süzülmek üzere atıklar da fazlaca bulunur. Atıklarından süzülen kan idrarı oluşturur. Aynı kan oksijeni bırakıp karbondioksiti alır ve böbrek toplardamarı ile kalbe geri döner.
Böbreklerdeki kanın süzüldüğü birimlere nefron adı verilir.
Boşaltım sistemi dışında vücutta oluşan atıkları uzaklaştıran organlar vardır. Bunlar; akciğerler, kalın bağırsak, deri ve karaciğerdir.
a. Akciğerler: Solunum yoluyla fazla su buharı ve karbondioksiti dışarı atar.
b. Deri: Fazla su, tuz ve üreyi terleme yolu ile vücut dışına atar.
c. Kalın bağırsak: Sindirim atıklarını, su ve safrayı dışkı (posa) yoluyla vücuttan uzaklaştırır. Safra dışkıya has rengi verir.
d. Karaciğer: Atıkların atılmasında dolaylı yoldan görevlidir. Proteinlerin sindirimi sonucu oluşan çok zararlı amonyağı daha az zararlı üre ve ürik aside dönüştürür.
Aysel UYSAL KÖSE
