ASİTLER
Suda çözündüklerinde, suya H+
iyonu veren bileşiklere asit denir.
Mavi turnusol kağıdını kırmızı renge çevirir.
Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
Tatları ekşidir.
Yakıcı, tahriş edicidirler.
pH ölçeğinde 0 ile 7 arasında değer alırlar.
BAZLAR
Suda
çözündüklerinde, suya OH- iyonu veren bileşiklere baz denir. (NH3 baz olduğu
halde OH- iyonu içermez.)
Kırmızı
turnusol kağıdını mavi renge çevirir.
Sulu
çözeltileri elektrik akımını iletir.
Tatları
acıdır, ele kayganlık hissi verirler.
pH
ölçeğinde 7 ile 14 arasında değer alırlar.
* Turunçgiller,
domates, çilek, elma, yoğurt, sirke gibi besinlerde asit bulunur. Ancak bu
asitler zayıf asit olduğu için, tehlikeli değildirler.
*Çikolata,
mayonez, kabartma tozu gibi besinlerde de baz bulunur. Bunlar da yeteri kadar
kuvvetli olmadıkları için tüketilebilirler.
*Asitler
bazı metallerle tepkimeye girip, H2 gazı açığa çıkmasına neden olurlar. Bu
nedenle asitler metal kaplarda saklanmamalıdır.
* Bazlar ise cam ve porseleni aşındırır. Bulaşık deterjanlarının cam bardakları çizmelerinin sebebi deterjanlardaki baz içeriğidir.
İNDİKATÖRLER
Bir
maddeyi başka bir maddenin ayırmamızı sağlayan indikatörler(belirteç, ayıraç)
asit ve bazları da ayırmak için kullanılır.
Turnusol
kağıtları, metil oranj ve fenolftalein çözeltileri indikatör olarak kullanılan
maddelerdendir. Doğal indikatörler de, asit ve bazlarla tepkimeleri sonucu
farklı renkler alarak, ayırım yapmakta kullanılırlar.
Mor
lahana suyu doğal bir indikatördür.
pH CETVELİ
Bir
çözeltinin asit ya da baz olduğunu gösteren, asitlik ve bazlık derecesini
belirleyen ölçeğe ise pH cetveli ya da pH metre adı verilir.
pH’ı 7’den küçük olan çözeltiler asit, pH’ı 7’den büyük olan çözeltiler ise baz olarak adlandırılır. Kuvvetli asit ve bazlar ise, derecesine göre farklı renkler gösterirler.
pH
cetvelinde, 7’den uzaklaştıkça asitlik ve bazlık derecesi artar. Yani 0’a yakın
olan asit daha kuvvetli iken, 14’e yakın olan baz da daha kuvvetlidir.
BAZI ASİT VE BAZLARIN PİYASA İSİMLERİ
ASİT YAĞMURLARI
Çevre
kirliliği sonucu atmosfere karışan zararlı gazlar (SO2, NO2,
CO2), yağmur damlaları ile birleşerek asit yağmurlarını
oluştururlar.
Asit
yağmurları, toprağı mineral yönünden fakirleştirerek verimsiz hale getirir.
Araçlara ve metal yüzeylere zarar verir. Tarihi yapıların ve eserlerin yıpranmasına neden olur. Yer
yüzü ve yer altı sularına karışarak çevreye ve canlılara zarar verir.
Ormanların kurumasına neden olur.
Asit
yağmurlarını engellemek için fosil yakıt tüketimi azaltılmalı, yenilenebilir
enerji kaynakları tercih edilmelidir. Yeşil alanlar arttırılmalı, çarpık
kentleşmenin önüne geçilmelidir.
NÖTRALLEŞME TEPKİMELERİ
Asit
ve bazların tepkimeye girerek, tuz ve su oluşturdukları tepkimelere nötralleşme
tepkimeleri adı verilir.
ASİT
+ BAZ → TUZ + H2O
H2SO4 +
2KOH → K2SO4 + 2H2O
(Asit baz tuz su)
HCl
+ NaOH → NaCl + H2O
TUZLAR
Asit
ve bazların nötralleşme tepkimeleri sonucu oluşurlar. Katı halde ve kristal
yapıdadırlar. Katı halde elektriği iletmezken, sulu çözeltileri iyonlarına
ayrışır. Bu nedenle sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
pH
cetvelinde 7’yi gösterip, turnusol kâğıtlarına etki etmezler.
Aysel UYSAL KÖSE
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder