Fen Bilimleri dersinde aradıklarınızı bulmanıza yardımcı olmak için bu blog tam sizlik
1. Basınç birimidir.
2. Barometrelerde bulunan sıvıdır.
3. Kapalı kaptaki gaz basıncını ölçen aletlerdir.
4. Sıvı basıncını etkileyen faktörlerden biridir.
5. Katı basıncını doğru orantılı etkileyen faktördür.
6. Birim yüzeye etki eden dik kuvvettir.
 |
|||
Aysel
UYSAL KÖSE
Duran bir cismi hareket ettirebilen, hareket halindeki cismi durdurabilen, cismin hareket hızını, yönünü değiştirebilen, şeklini değiştirebilen, döndürebilen etkiye kuvvet denir. Kuvvet F harfi ile gösterilir. *Kuvvet birimi Newton(N)'dur. Kuvvetin büyüklüğü dinamometre ile ölçülür.
Kuvvetin özellikleri şunlardır:
*Uygulama noktası
*Yönü
*Doğrultusu
*Şiddeti(büyüklüğü)
Şekildeki kuvveti uygulama (başlangıç) noktası: A
Yönü: Batı Doğrultusu: Doğu- Batı
5N Şiddeti: 5N
B
Bileşke Kuvvet: İki ya da daha fazla kuvvetin yaptığı etkiyi tek başına yapabilen kuvvete bileşke(net) kuvvet denir.
Bileşke kuvvet için, aynı doğrultuda kuvvetler kullanılacaktır.
*Aynı yönlü kuvvetlerin bileşkesi hesaplanırken kuvvetler toplanır. Bileşke kuvvetin yönü kuvvetlerin yönü ile aynıdır.
Örnek: Bir cisme doğu yönünde 3N ve 5N'luk kuvvetler etki etmektedir. Bu cisme etki eden bileşke kuvvet kaç N'dur?
Bileşke kuvvet= 3+5=8N Yönü: Doğu
*Zıt yönlü kuvvetlerin bileşkesi hesaplanırken, büyük olan kuvvetten küçük olan kuvvet çıkarılır. Bileşke kuvvetin yönü büyük olan kuvvet yönündedir.
Örnek: Bir cisme doğru yönünde 5N, batı yönünde 12N kuvvet etki etmektedir. Bu cisme etki eden net kuvvet kaç N'dur?
Bileşke kuvvet= 12-5=7N Yönü= Büyük kuvvetin yönü olan batı yönüdür.
Dengelenmiş ve Dengelenmemiş Kuvvetler
Bir cisme etki eden net kuvvet sıfır ise, bu cisim dengelenmiş kuvvetlerin etkisindedir. Eğer bileşke kuvvet sıfırdan farklı ise dengelenmemiş kuvvetlerin etkisindedir.
*Bir cisim üzerindeki net kuvvet sıfır ise, bu cisim ya hareketsizdir ya da sabit süratle hareketine devam eder.
*Ağaçta duran kuş
*Saatte 90km süratle giden araba
*Duvardaki pano
Bu örnekler dengelenmiş kuvvetlerin etkisindedirler.
*Bir cismi dengelemek için gereken kuvvet ise, bileşke kuvvetin büyüklüğüne eşit ancak bileşke kuvvet ile zıt yönde olmalıdır.
Örnek: Bir cisme doğu yönünde 5N, batı yönünde 6N kuvvet etki etmektedir. Bu cismin dengelenmiş kuvvetler etkisinde kalması için uygulanması gereken 3.kuvvet kaç N olmalıdır?
Bileşke kuvvet=6-5=1 N batı yönünde
Dengeleyici kuvvet bileşke kuvvete eşit ve zıt yönde olmalı ise, dengeleyici kuvvet 1N ile doğu yönündedir.
Hayatsal faaliyetler sonucu meydana gelen, vücudumuz için zararlı olan atıkların vücut dışına atılmasına boşaltım adı verilir.
Boşaltımda görevli temel yapı ve organlar böbrek, üreter, idrar kesesi ve üretradır.
1.Böbrekler: Bel omurlarımızın yanında sağda ve solda olmak üzere sağlıklı bir insanda bir çift olup, şekli kuru fasulye tanesine benzemektedir. Kanı süzerek idrar oluşmasını sağlar.
2.Üreterler(idrar boruları): Böbreklerden çıkan idrarı idrar kesesine taşımakla görevlidirler.
3.İdrar Kesesi(torbası) (mesane): İdrarın bir süre bekletildiği esnek organdır. Yeteri kadar dolduğunda uyarı verir.
4.Üretra(idrar kanalı): İdrarın vücut dışına atıldığı yapıdır.
Böreklere kan böbrek atardamarı ile getirilir. Böbrek atardamarı oksijen bakımından zengin olup böbreği beslemek için gelir. Ancak içinde süzülmek üzere atıklar da fazlaca bulunur. Atıklarından süzülen kan idrarı oluşturur. Aynı kan oksijeni bırakıp karbondioksiti alır ve böbrek toplardamarı ile kalbe geri döner.
Böbreklerdeki kanın süzüldüğü birimlere nefron adı verilir.
Boşaltım sistemi dışında vücutta oluşan atıkları uzaklaştıran organlar vardır. Bunlar; akciğerler, kalın bağırsak, deri ve karaciğerdir.
a. Akciğerler: Solunum yoluyla fazla su buharı ve karbondioksiti dışarı atar.
b. Deri: Fazla su, tuz ve üreyi terleme yolu ile vücut dışına atar.
c. Kalın bağırsak: Sindirim atıklarını, su ve safrayı dışkı (posa) yoluyla vücuttan uzaklaştırır. Safra dışkıya has rengi verir.
d. Karaciğer: Atıkların atılmasında dolaylı yoldan görevlidir. Proteinlerin sindirimi sonucu oluşan çok zararlı amonyağı daha az zararlı üre ve ürik aside dönüştürür.
Aysel UYSAL KÖSE
